SISTEM EJAAN

Perkataan yang diberikan penekanan ialah 

(a) Pola Keselarasan huruf vokal

(b) Kekecualian Keselarasan huruf vokal

(c) Ejaan kata pinjaman

(d) Ejaan kata dasar dan kata terbitan

(e) Ejaan singkatan kata nama

(f) Ejaan kata sendi nama

Sistem ejaan diajar agar murid dapar mengeja sesuatu perkataan dengan betul supaya makna perkataan bersamaan dengan maksud ujaran.

(a) SISTEM KESELARASAN HURUF VOKAL

Keselarasan vokal bermaksud keseuaian dua vokal yang membentuk dua suku kata pada kata dasar, iaitu pasangan di antara huruf vokal pada suku kata praakhir dengan huruf vokal pada suku kata akhir tertutup.

Pola Keselarasan Huruf Vokal

1. Keselarasan di antara dua huruf vokal pada kata dasar.
2. Kata dasar hendaklah berakhir dengan suku kata tertutup
3. Bagi kata yang mengandungi suku kata lebih daripada dua yang terlibat dengan sistem keselarasan huruf vokal hanyalah dua suku kata terakhir sahaja. 

Terdapat 18 pola keselarasan vokal mengikut sistem ejaan baru bahasa Melayu, iaitu:

(b) KEKECUALIAN KESELURUHAN HURUF VOKAL

Kekecualian keselarasan huruf vokal berlaku pada kata-kata asing, khususnya bahasa-bahasa di Nusantara dan bahasa Inggeris. Prinsip kekecualian vokal sama dengan prinsip keselarasan huruf vokal. Pola-pola kekecualian yang dimaksudkan adalah seperti berikut :

(c) EJAAN KATA PINJAMAN

Kata pinjaman, atau kata ambilan dan kata serapan, sama ada daripada bahasa Inggeris atau bahasa Eropah lain, diterima masuk ke dalam korpus bahasa Melayu dengan mementingkan bentuk ejaan atau visualnya.

Oleh hal yang demikian, penyesuaian huruf dilakukan sekiranya perlu. Penyesuaian tersebut boleh terdiri daripada pengekalan, penggantian, dan pengguguran huruf tertentu.

i. Pengekalan huruf

Hal ini bermakna bahawa ejaan asal dikekalkan.

• atom
• bank
• diesel
• hotel
• neon
• pistol
• status
• zoo

ii. Penggantian huruf

Beberapa huruf digantikan untuk disesuaikan dengan bunyi atau sebutan dalam bahasa Melayu. Beberapa contohnya seperti yang berikut.

1. c menjadi k

• criteria - kriteria
• vaccin - vaksin
• republic - republik

2. y menjadi i

• January - Januari
• gravity - graviti
• geology - geologi

3. g menjadi j

• regime - rejim
• magistrate - majsitret
• contingent - kontinjen

4. ph menjadi f

• graph - graf
• photography - fotografi
• telephone - telefon

5. ou menjadi au

• accountant - akauntan
• pound - paun

iii. Pengguguran huruf

Beberapa huruf tertentu tidak dikekalkan.

1. ch menjadi k

• scheme - skim
• cholera - kolera
• monarchy - monarki

2. ce menjadi s

• science - sains
• ambulance - ambulans
• insurance - insurans

3. uu menjadi u

• vacuum - vakum
• continuum - kontinum

(d) EJAAN KATA DASAR DAN KATA TERBITAN

Kata terbitan ialah bentuk kata yang mengandungi kata dasar yang mendapat atau menerima imbuhan, Kata terbitan ini terbentuk melalui proses pengimbuhan iaitu proses yang menggandingkan imbuhan  pada kata dasar dan menghasilkan empat bentuk kata terbitan : 

1. Kata Terbitan Berawalan
2. Kata Terbitan Berakhiran
3. Kata Terbitan Berapitan
4. Kata Terbitan Bersisipan

1. Kata Terbitan Berawalan

Awalan dapat wujud dalam kata nama terbitan,kata kerja terbitan dan kata adjektif terbitan.

Contohnya :

(a) Awalan kata nama

pe- ( pelari, perakus,penyapu )

pem- ( pembawa,pembuka )

pen- ( pendatang,pendua )

peng- ( penggali,penggubal )

pel- ( pelajar )

ke- ( ketua,kelepek )

juru- ( juruukur,juruwang )

pra- ( prakata,prasejarah )

dwi- ( dwifungsi,dwibahasa )

(b) Awalan kata kerja

me- ( melawan,menyikat,merasa)

memper- ( memperhamba,memperisteri)

ber- ( berjalan,berganti, berserta )

ter- ( terjebak,terbentuk )

di- ( diatur,ditimbang,disusun )

diper- ( dipercepat, diperoleh )

(c) Awalan kata adjektif

ter- ( terbesar,terputih)

te- ( teruncing,terendah,teringin )

se- ( secantik,secerah,setebal )

2. Kata Terbitan Akhiran

Akhiran ialah imbuhan yang ditambah pada bahagian akhir kata dasar.

Akhiran dalam bahasa melayu hanya wujud pada kata nama dan kata kerja.

(a) Akhiran Kata Nama

·   Terdapat hanya satu akhiran kata nama asli iaitu –an dan imbuhan ini boleh digabungkan dengan semua bentuk kata dasar. Contohnya :

Pakai + an	Pakaian
Tuju + an	Tujuan

·   Akhiran kata nama pinjaman pula adalah seperti berikut :

-ah	Sultanah
-at	Muslimat
-in	Muslimin
-isme	Nasionalisme
-man	Budiman
-wan	Usahawan
-wati	Peragawati

(b) Akhiran Kata Kerja

Terdapat 2 bentuk akhiran kata kerja iaitu :

1)   -i

2)   -kan

1)   Akhiran -i

Akhiran –i hanya mempunyai satu bentuk seperti contoh berikut :

Ikut + i	Ikuti
Jalan + i	Jalani

2)   Akhiran –kan

Akhiran –kan juga mempunyai 1 bentuk sahaja seperti berikut :

Serah + kan	Serahkan
Lurus + kan	Luruskan

3. Kata Terbitan Berapitan

Apitan wujud dalam kata nama terbitan,kata kerja terbitan dan kata adjektif terbitan

(a) Apitan kata nama

pe…an ( pelaksanaan,perasaan )

penge…an ( pengesahan,pengehadan)

ke…an ( kelaianan,kelebihan )

(b) Apitan kata kerja

me…kan ( memainkan,melukakan )

mem…kan( membaharukan,membaikkan )

ber…kan ( beralaskan,berlaukkan )

diper…i ( diperdengarkan,diperbahaskan )

ke…an ( kehujanan,kehausan,kepanaskan)

di…kan ( didekati,dimulai,diadili )

memper..i ( memperingati )

(c) Apitan kata adjektif

ke…an ( keinggerisan,kearaban,kecinaan )

4. Kata Terbitan Bersisipan

Sisipan bahasa Melayu dapat wujud dalam

1.kata nama

2.kata adjektif

Contohnya :

i. Sisipan kata nama

-el- ( kelengkeng,telunjuk,kelabut )

-er- ( keruping,seruling,serabut )

ii. Sisipan kata adjektif

-el- ( selerak,gelembung )

-er- ( serabut,gerigi )

-em- ( gemilang,semerbak,gemerlap )

-in- ( sinambung )

(d) EJAAN SINGKATAN KATA NAMA

Kata Ganti Diri Singkat	Penerangan	Ayat Contoh
kau	Asal daripada kata ‘engkau’. Digunakan pada awal kata yang dirapatkan dengan kata yang menyertainya.	1. “Surat ini hendaklah kau baca,” pinta Encik Hashim.     2. Lukisan yang kau lukis sangat cantik.
ku	Asal daripada kata ‘aku’.  Digunakan pada awal atau akhir kata yang ditulis rapat.	1. Kata Dian, “Lagu ini kutujukan untuk Shila yang berada di Johor.”     2. “Aduh, sakitnya perutku!” kata Hisham.
mu	Asal daripada kata ‘kamu’. Digunakan pada akhir kata sahaja.	1. Hasratmu akan kutunaikan.    2. “Adikmu pandai menyanyi,” kata Irfan kepada Faqihah.
nya	Asal daripada kata ganti nama diri ketiga (dia). Digunakan pada akhir kata sahaja.	1. Kakaknya menuntut di Jepun.    2. Setiap kesalahan akan menerima balasan-Nya.

     Bentuk kesilapan

Tidak ditulis rapat kata ganti nama diri singkat dengan kata yang menyertainya.

Salah	Betul
“Warna apa  yang kau minati?” tanya Syafiq kepada Azim.	“Warna apa yang kauminati?” tanya Syafiq kepada Azim.
“Kawan ku ini berasal dari Sarawak,” kata Sayuti kepada Arif.	“Kawanku ini berasal dari Sarawak,” kata Sayuti kepada Arif.

Tidak boleh menggunakan kata singkatan sebagai subjek ayat.

Salah	Betul
“Mu berdua tidak bekerja hari ini?” tanya Azman.	“Kamu berdua tidak bekerja hari ini?” tanya Azman
“Kau belum mandi lagi, Min?” tanya ibu kepada Amin.	“Engkau belum mandi lagi, Min?” tanya ibu kepada Amin.

Tidak menggunakan tanda sempang dan huruf besar bagi kata singkatan berkaitan dengan Tuhan.

Salah	Betul
Ya Allah, aku memohon keampunanmu.	Ya Allah, aku memohon keampunan-Mu.
Tuhan akan sentiasa mengampunkan dosa umatnya.	Tuhan akan sentiasa mengampunkan dosa umat-Nya.

(e) Kata Sendi Nama

Kata Sendi Nama ialah kata yang digunakan untuk menyambung frasa nama dengan kata atau frasa-frasa dan ayat. Berdasarkan Tatabahasa Dewan Edisi Baharu (Nik Safiah Karim et. al : 2004 : 252), kata sendi nama ialah perkataan yang letaknya di hadapan frasa nama.

Contoh kata sendi nama ialah.

 

Kata sendi nama terletak di depan kata nama, frasa nama atau kata ganti nama dan dipisahkan daripada perkataan yang mengikutnya. Kata sendi nama ialah perkataan yang digunakan untuk merangkaikan frasa nama dengan kata-kata atau frasa-frasa yang lain.